1. Special Air Service (SAS) – elitarna jednostka specjalnego przeznaczenia British Army, stanowi trzon sił specjalnych współczesnych brytyjskich sił zbrojnych (United Kingdom Special Forces). Została założona w 1941 roku przez Davida Stirlinga, początkowo jej głównym zadaniem było przeprowadzanie ataków dywersyjnych za liniami wroga w trakcie działań w Afryce Północnej. Motto SAS brzmi Who Dares Wins, co można przetłumaczyć jako Kto się odważy, ten wygrywa.
Obecnie istnieją trzy jednostki o nazwie SAS: 22 Professional Regiment of the Special Air Service – zawodowa jednostka wojskowa oraz 21 SAS (The Artists) i 23 SAS będące formacjami Armii Terytorialnej (ang. TA). Dwie pozostałe skupiają osoby zgłaszające się ochotniczo do służby w armii terytorialnej, stanowią naturalną bazę uzupełniania stanów osobowych w sytuacjach tego wymagających, na rzecz jednostki zawodowej. Służą w nich ludzie, którzy w swym czasie wolnym – a są to najczęściej wybrane weekendy – odbywają przysposobienie do działań bojowych. Podobny system przyjęli Australijczycy dla swojej bliźniaczej jednostki SASR.
Pułk SAS (22 SAS) jest główną formacją specjalną Armii Brytyjskiej, pełni także bardziej specjalistyczną rolę szeroko rozumianej formacji do walki z terrorem i organizowania przedsięwzięć ratunkowych. Pomimo, iż nie jest jednostką ściśle kontrterrorystyczną, ukierunkowaną wyłącznie na operacje o profilu CT/HRU zalicza się do liderów tej formy działań specjalnych.
Swego rodzaju wielozadaniowość w zakresie operacji specjalnych o najwyższym priorytecie stanowi inspirację dla centralnie podporządkowanych formacji specjalnych tworzonych współcześnie, tj.: polski GROM, kanadyjski JTF2, niemieckie KSK. Zdolność do wykonywania szerokiego spektrum działań bojowych o najwyższym priorytecie poza obszarem kraju, możliwości prowadzenia wywiadu we własnym zakresie (do pewnego stopnia), to idee leżące u podstaw tworzenia ww. formacji.
Brytyjczycy są cenionymi konsultantami w swej dziedzinie, między innymi ze względu na doświadczenie oraz intensywne i wszechstronne szkolenie, mimo że wobec rosnącego wyrafinowania i skomplikowania sposobów walki terrorystów obecnie przeważają poglądy o koniecznej specjalizacji, np. w dziedzinie uwalniania zakładników. Wyrazem tego są chociażby operacje zwane przez Francuzów PROM: na dużych obiektach ze znaczną liczbą zakładników.
Rekrutacja
Kwalifikacje do CQB (Close Quarter Battle) zdobywa się w tzw. Killing House, który jest budynkiem, gdzie całe pododdziały w kompletnym rynsztunku ćwiczą scenariusze operacji. Stosuje się amunicję bojową i takież materiały wybuchowe. Realizm zwiększa zagrożenie, ale i pozwala nabyć prawdziwych, a nie pokazowych umiejętności. Ograniczenia czasowe i środki pozoracji pola walki dają potrzebną symulację prawdziwego boju. Wymagania są wysokie: nawet do 4 sekund na opanowanie sytuacji w poszczególnych odbijanych pomieszczeniach, celne rażenie wroga i ewakuacja zakładników. Na potrzeby takich działań musiał powstać specjalistyczny sprzęt, np. łoża zintegrowane z latarkami do pm – prowizoryczne mocowanie taśmą klejącą do broni było prawdopodobnie przyczyną wypadku śmiertelnego w SFOD w latach 70/80. Jednostka, jako jedna z nielicznych w świecie prowadzi cykliczne, podstawowe szkolenie w każdym środowisku klimatycznym dla wszystkich swych żołnierzy (m.in. dżunglowe w Malezji).
Opis działań
Realizm, wysokie wymagania i poznawanie wszelkich środowisk walki pozwalają w toku szkolenia osiągnąć wysoką sprawność poszczególnych żołnierzy (zwanych współcześnie w takich jednostkach operatorami bojowymi) i zgranie wszelkich ogniw bojowych. Specyficznym testem takich umiejętności jest walka w bliskim dystansie, gdzie szybkość manewru i skuteczność ognia mają zasadnicze znaczenie. Walka w bliskim dystansie zaś następuje głównie w toku operacji wymierzonych w terrorystów i przy uwalnianiu zakładników – takie sytuacje weryfikują kunszt każdego operatora.
Doświadczenie bojowe we wszelkich formach działań specjalnych sprawia, że jednostka jest wszechstronna. Pomaga to wydatnie w prowadzeniu działań związanych z uwalnianiem zakładników, czego przykładem jest udział i rola oddziału w operacji „Feuerzauber” w 1977 r. Anglicy nie tylko dostarczyli granaty ogłuszające, ale i pomogli wypracować plan ataku oraz nadzorowali ćwiczenia ataku już w trakcie pościgu za samolotem Lufthansy na Bliskim Wschodzie, dzieląc się swą wiedzą w zakresie walki w ograniczonej przestrzeni. Następnie sami wzięli udział w natarciu na porwany samolot. Kreatywność doświadczonych instruktorów i wiedza wyniesiona z operacji w różnych środowiskach na całym niemal świecie okazała się bezcenna. Wymieniona elastyczność sprawia, że użycie formacji brane jest pod uwagę w każdej kampanii, w jaką zaangażowana jest Wielka Brytania.
Najbardziej znana akcja jednostki to uwolnienie 19 zakładników przetrzymywanych w irańskiej ambasadzie w Londynie. Akcja miała miejsce 5 maja 1980 roku i nosiła kryptonim „Nimrod”. Po 6 dniach przetrzymywania zakładników komandosi SAS uwolnili 19 osób. Dwoje zakładników poniosło śmierć podczas akcji odbijania ambasady. Istnieją pewne przesłanki, by twierdzić, że podczas ataku doszło nie tyle do zabicia w walce dwu spośród terrorystów, co do ich rozstrzelania. Na filmie nagranym podczas akcji widać, jak z pokoju w którym się znajdowali wyrzucana jest broń (prawdopodobnie polski PM-63) i wywieszana jest biała flaga. Prowadzone postępowanie wyjaśniające nie potwierdziło tej wersji wydarzeń, jednak świadkowie-zakładnicy przedstawiają swoją wersję tego zdarzenia (jeden z irańskich dyplomatów). Niezależnie od faktycznego przebiegu zdarzeń 22SAS nieraz udowodnił swą bezkompromisowość w walce z terrorem, chociażby w toku tak kontrowersyjnych operacji jak: zasadzka w Loughall i „Flavius” na Gibraltarze, obie w 1988 r.
SAS, jako jedyne oprócz izraelskiego Sayeret Matkal, może pochwalić się operacją odbicia zakładników na terytorium wroga w toku operacji „Barras” zrealizowanej w Sierra Leone w 2000 r.
Do gamy tzw. profili działań składających się m.in. na możliwości 22SAS, dodać należy tzw. działania wyprzedzające, związane z czynnym przeciwdziałaniem aktom terroru. Z uwagi na wysokie ryzyko stwarzane przez zdeterminowanych terrorystów, akcje takie charakteryzują się znaczną brutalnością, która bywa różnie interpretowana i wykorzystywana w kampaniach politycznych. Jaskrawy przykład stanowią ww. akcje z 1988 r.
2. SWAT (Special Weapons and Tactics) – wyspecjalizowana jednostka policji, działająca w obrębie ważniejszych departamentów policji amerykańskiej. Stworzona do przeprowadzania działań o wysokim poziomie niebezpieczeństwa. Tworzą ją doskonale wyszkoleni funkcjonariusze, którzy przygotowani są na sytuacje wymagające szybkiej, skoordynowanej i profesjonalnie przygotowanej akcji. Wyposażeni są w wyspecjalizowaną broń i ekwipunek, dostosowaną do działań, które przeprowadzają.
Pomysł powstania jednostki nie był przypadkowy, wiązało się to z narastającą przestępczością i brutalizacją przestępców lat 60. Pierwsza tego typu jednostka powstała w 1968 r. w odpowiedzi na powstania robotników rolnych, wówczas jej zadaniem była kontrola tłumu. Innymi wydarzeniami, które bezpośrednio przyczyniły się do utworzenia SWAT, były zamieszki w Watts, w czasie których zdarzały się incydenty z udziałem snajperów, którzy skutecznie eliminowali funkcjonariuszy policyjnych, a nawet ludność cywilną. Po tych zdarzeniach zaczęto zdawać sobie sprawę, że skuteczna odpowiedź na takie sytuacje praktycznie nie istnieje, a ewentualna interwencja wojska kończy się ogromnymi stratami materialnymi.
Rok po zamieszkach zdarzyła się kolejna krwawa sytuacja, która zdemaskowała słabość policyjnych środków walki z przestępczością. Był to incydent z byłym żołnierzem Charlesem Whitmanem, ukrytym w ratuszu miasta Austin, który do momentu opanowania sytuacji zdążył zabić 16 osób, a postrzelić 32.
Brak dostatecznego wyszkolenia, limitowana liczba godzin treningowych w praktycznym posługiwaniu się bronią, a także brak odpowiedniej taktyki w wymagających sytuacjach pokazał małą skuteczność i brak przygotowania. Przełom nastąpił, kiedy oficer John Nelson zaprezentował koncepcję utworzenia grupy ludzi, w której skład weszliby wysoce zdyscyplinowani funkcjonariusze, umiejący posługiwać się wyspecjalizowaną bronią i stosujący skuteczną taktykę walki w trudnych sytuacjach. Dlatego już w 1967 inspektor policji Daryl F. Gates zatwierdził powstanie Los Angeles Police Department SWAT.
Pierwsza tego typu jednostka składała się z 15 drużyn, po 4 członków każda. Została przydzielona do Metropolitan Division jako „D” Platoon. Wymagały one comiesięcznego treningu lub intensywnego przygotowywania na czas, kiedy wzrastało zapotrzebowanie na interwencje tych grup. Początkowo zadania jednostki ograniczały się do zabezpieczania policyjnych pomieszczeń i budynków w czasie niepokoju.
Interwencje SWAT
Pierwszym poważnym wyzwaniem dla SWAT była akcja 9 grudnia 1969 r., w której to jednostka otrzymała rozkaz zlikwidowania nielegalnej broni w kwaterze Czarnych Panter. Wówczas to podczas czterogodzinnej konfrontacji z członkami organizacji bojowej doszło do wystrzelenia tysięcy sztuk amunicji. Ostatecznie członkowie Czarnych Panter zostali okrążeni i złożyli broń. Nie odnotowano żadnych ofiar śmiertelnych, jedynie trzech członków i trzech ludzi z organizacji SWAT zostało rannych.
17 maja 1974 r. miała miejsce najbardziej znacząca interwencja w historii SWAT. Członkowie grupy, która nosiła nazwę Symbionese Liberation Army (SLA), zabarykadowali się w jednej z posiadłości. Byli ciężko uzbrojeni, dlatego stanowili bardzo duże zagrożenie. Cała akcja oglądana była przez miliony, gdyż radio i telewizja na żywo transmitowały całe zdarzenie. Policja prowadziła rozmowy z podejrzanymi, użyto gazu łzawiącego, w odpowiedzi na próby kolejnych negocjacji podejrzani zaczęli strzelać. Wywiązała się silna wymiana ognia, podczas której ku zaskoczeniu wszystkich żadna osoba cywilna, a także żaden policjant nie został ranny. Podczas walki cały budynek stanął w płomieniach, przyczyny pożaru nie są jednak znane. Podejrzani odnieśli wiele ran i zginęli w płomieniach.
Jedną z bardziej znanych porażek SWAT była akcja przeciw Marvinowi Heemeyerowi 4 czerwca 2004 roku. Gdy ów mechanik zaatakował swoje rodzinne miasto z użyciem buldożera z betonowo-stalowym pancerzem, oddział nie mógł go powstrzymać nawet z pomocą granatów i amunicji przeciwpancernej. Ostatecznie buldożer zatrzymał się z powodu uszkodzenia silnika. SWAT i policja potrzebowały kilku godzin, by dostać się do środka, jednak sprawca popełnił samobójstwo. Straty w wyniku tego incydentu sięgały 7 milionów dolarów.
3. GIGN (Groupe d’Intervention de la Gendarmerie Nationale) – oddział antyterrorystyczny francuskiej żandarmerii narodowej. Powstała po wydarzeniach mających miejsce w czasie olimpiady w Monachium w 1972 r. Francuski rząd planował utworzenie takiej jednostki, na wypadek ewentualnego ataku terrorystycznego we Francji. W 1973 powołano jednostkę złożoną z dobrze wyszkolonych ludzi oraz z dobrego wyposażenia, by zwalczała różnego typu ataki z jak najmniejszymi stratami wśród ludności, zakładników oraz samych komandosów. W marcu 1974 jednostka mogła już prowadzić działania. Pierwszym dowódcą został Christian Prouteau.
Zadania GIGN
GIGN jest główną jednostką antyterrorystyczną Francji mogącą interweniować we Francji, jej terytoriach zamorskich oraz za granicą. Podstawowe zadania to walka z terroryzmem lotniczym, tłumienie buntów więziennych, zatrzymania najniebezpieczniejszych przestępców oraz wsparcie oddziałów specjalnych Policji (GIPN i RAID).
GIGN składa się z sześciu grup po 15 ludzi. 4 grupy szturmowe i 2 pomocniczo-organizacyjne. Każda grupa szturmowa jest podzielona na 2 zespoły taktyczne.
Czas postawienia jednostki do akcji wynosi 30 minut podczas 24 godzinnego dyżuru.
Operacje
W czasie istnienia jednostka wzięła udział w ok. 1000 operacjach, ratując 500 zakładników, aresztując 1000 oraz zabijając setki terrorystów. W czasie akcji zginęło 2 komandosów, a w czasie ćwiczeń 7.
GIGN zatrzymywało wielu groźnych przestępców i terrorystów we Francji i Europie. GIGN zwalcza ETA we Francji i Hiszpanii.
Słynne operacje
Uwolnienie 30 dzieci z porwanego autobusu przez FLCS (front de libération de la côte somalienne, ” Front Wyzwolenia Wybrzeża Somali” ) w Dżibuti w 1976 r.
Planowanie uwolnienia dyplomatów z francuskiej ambasady w San Salvadorze w 1979 (porywacze poddali się zanim atak został przeprowadzony)
Uwolnienie zakładników w Ouvéa na Nowej Kaledonii w maju 1988
Ochrona w czasie ZIO w 1992 w Albertville
Uratowanie 171 pasażerów linii lotniczych Francji lotu 8969 w Marsylii w 1994. Samolot został porwany przez 4 członków GIA, w czasie negocjacji z algierskim rządem zginęło 3 zakładników.
W 1995 aresztowali Boba Denarda na Kormorach.
Działania w Bośni, aresztowania ludzi podejrzanych o zbrodnie wojenne.
4. GSG 9 der BPOL (Bundespolizei) – potocznie GSG 9 (do 2005 Grenzschutzgruppe 9, Zespół nr 9 Federalnej Straży Granicznej) niemiecka organizacja antyterrorystyczna, uznawana za jedną z najlepszych na świecie, będąca wzorem dla odpowiedników z innych państw, utworzona po tragicznych wydarzeniach z IO w Monachium 1972 r. za zgodą ówczesnego ministra federalnego spraw wewnętrznych RFN Hansa-Dietricha Genschera. GSG 9 jak i Bundespolizei podlega Bundesministerium des Innern. Siedziba GSG 9 jest w miejscowości Sankt Augustin pod Bonn. Nakryciem głowy funkcjonariuszy jest zielony beret. GSG 9 jest komórką organizacyjną Bundespolizei.
Zadania
GSG 9 jest używana do zwalczania terroryzmu, odbijania zakładników, eskortowania, zabezpieczania obszaru, neutralizacji wyznaczonych celów.
Niektóre akcje
1977 – Operacja „Magiczny Ogień” odbicie wszystkich 86 zakładników lotu Lufthansy 181 (Boeing 737) i zabicie 3 porywaczy na lotnisku w Mogadiszu – Somalia
1982-1993 – aresztowania członków Frakcji Czerwonej Armii
1994 – uwolnienie zakładników w Kassel
2000 – pomoc w uwolnieniu zakładników na Filipinach
2001 – pomoc w uwolnieniu 4 niemieckich turystów w Egipcie
2001-2002 – aresztowania terrorystów powiązanych z zamachami z 11 września
2003-2004 – działania w Iraku (ochrona ambasady w Bagdadzie)
5. Spetsnaz – Wojska Specjalnego Przeznaczenia Federacji Rosyjskiej – określenie sił specjalnych wojsk radzieckich, następnie Federacji Rosyjskiej. Formalnie to VIII Zarząd GRU. Termin „Specnaz” jest zbitką słów „specjalnoje naznaczenije”, co znaczy „specjalne przeznaczenie”. W Federacji Rosyjskiej słowo „specnaz” to właściwie synonim określenia „jednostki specjalne” (czasti specjalnowo naznaczenija), choć głównie używa się tego terminu w odniesieniu do rozmaitych oddziałów rosyjskich bądź z większości byłych republik radzieckich. Pododdziały podległe wywiadowi wojskowemu GRU nazywane były „SPECNAZ-em”, zaś te podległe KGB nosiły nazwę „OSNAZ”, co brało się z ich nazwy – „osoboje naznaczenije”.
Na świecie jako „Specnaz” określa się przede wszystkim wojskowe siły specjalne podległe wcześniej radzieckiemu, a obecnie rosyjskiemu zarządowi wywiadu wojskowego GRU. Po raz pierwszy użyte zostały podczas wojny domowej w Hiszpanii. Działały także podczas II wojny światowej, jednak ich największy rozwój rozpoczął się w latach 50. Według Wiktora Suworowa z czasem miały składać się z 20 brygad (po ok. 700-1000 ludzi) i 41 samodzielnych kompanii, łącznie ok. 30 tys żołnierzy. Każda flota, armia i front dysponowały własnymi oddziałami komandosów. W czasie zimnej wojny doradcy ze Specnazu wspierali promoskiewskie ruchy niepodległościowe, niekiedy biorąc czynny udział w walkach. Najkrwawsze walki Specnaz prowadził podczas radzieckiej interwencji w Afganistanie, gdzie jego żołnierze zasłynęli zarówno odwagą, sprawnością w walce, jak i okrucieństwem.
Po upadku ZSRR Specnaz mocno podupadł, o czym świadczyły porażki w czasie I wojny czeczeńskiej. Miano elity przejęły jednostki podporządkowane FSB, mianowicie „Alfa”, „Wympieł” czy „Zenit”, i mimo że nie są to jednostki Specnazu, to większość ich żołnierzy pochodzi właśnie z tej formacji. Również oddziały specjalne rosyjskiego Ministerstwa Spraw Wewnętrznych chętnie nazywają się Specnazem. Miana tego używają kompanie tzw. czerwonych beretów funkcjonujące przy dużych oddziałach (dywizjach, brygadach) wojsk wewnętrznych podlegających MWD (ministerstwu spraw wewnętrznych). Najsłynniejsza spośród nich jest jednostka „Witiaź”.
Obecnie jest to pułk, początkowo był to pluton, następnie kompania o numerze taktycznym 9. Było to nawiązanie do niemieckiej GSG 9. Twórcą oddziału był płk. Lisiuk, powołano go jako formację do walki z terrorem i uwalniania zakładników ok. roku 1978 z myślą o Olimpiadzie w Moskwie planowanej na 1980 r. Jedną z podawanych przyczyn była chęć ukrycia wówczas ściśle tajnej jednostki KGB „A”. To właśnie na tej ostatniej spoczywała odpowiedzialność za nowy rodzaj działań specjalnych, jakim było zwalczanie grup terrorystycznych operujących w miastach i uwalnianie zakładników z rąk zabarykadowanych porywaczy. Rosjanie nie prowadzili przez długie lata wymiany szkoleniowej w tym zakresie z innymi krajami, natomiast poprzez różne formy wywiadu pozyskiwali informacje o sposobach działania, wyposażeniu i organizacji tego rodzaju jednostek w Europie Zachodniej.
Podobnie jak Izraelczycy, Rosjanie posiadają bogate doświadczenie w walce ze skrajną przestępczością i terrorem. Przeprowadzili podobnie jak Francuzi mnóstwo przedsięwzięć uwalniania zakładników, chociaż organizacja tych działań i ich przebieg jest kontrowersyjny. Z całą pewnością rosyjscy komandosi są mocno zdeterminowani, doświadczeni, a w ich działaniu dominuje obok profesjonalnego wyszkolenia osobiste poświęcenie. Przykładem tego jest śmierć jednego z operatorów w Biesłanie w trakcie zasłaniania dzieci przed wybuchem granatu. Rosjanie obok właśnie Francuzów i Izraelczyków są jednymi z nielicznych, mających doświadczenie w operacjach na dużych obiektach z wielką ilością zakładników.
Obecnie w ramach FSB istnieje Centrum Specjalnego Przeznaczenia (ros. CSN), w ramach którego funkcjonują co najmniej dwa oddziały : Zarząd „A” – do uwalniania zakładników, Zarząd „W” – jako wielozadaniowa formacja specjalna. Dla tych jednostek istnieją połączone struktury logistyczne, wsparcia, oraz planowania i dowodzenia. Ich dopełnieniem jest tzw. grupa kadrowa 9 Pułku Specjalnego Przeznaczenia „Witaź”, wspierająca liczebnie oba wymienione podczas poważniejszych przedsięwzięć. Faktyczna wiedza na temat działania tych formacji współcześnie jest niepełna i nie zawsze wiarygodna, co ma ścisły związek ze skomplikowaną sytuacją polityczną w Rosji po upadku ZSRR. Natomiast skala przedsięwzięć w jakich formacje specjalne zarówno FSB, jak i innych służb biorą udział każe zaliczyć je do najbardziej doświadczonych bojowo na świecie.
Najnowsze komentarze